گلخانهها به دلیل امکانات بیشتری که در مقایسه با کشاورزی سنتی دارند، به عنوان یکی از روشهای مدرن کشاورزی به شمار میروند. تجهیزات گلخانه نیز برای کشت محصولاتی همچون صیفیجات، سبزیجات، گیاهان دارویی و گلها استفاده میشوند. این تجهیزات شامل مواردی همچون سیستمهای آبیاری، تهویه مطبوع، روشنایی و سایر وسایل لازم برای حفظ شرایط محیطی مناسب برای رشد و توسعه گیاهان میباشند. با توجه به نوع و اندازه گلخانه، تجهیزات مورد نیاز نیز میتواند متفاوت باشد.
فهرست مطالب
۱. پوشش گلخانه ای با نایلون عریض
پوشش گلخانه یکی از اصلیترین و مهمترین تجهیزات گلخانه است که محیط داخل گلخانه را در برابر عوامل محیطی نظیر نور خورشید، باد، باران، برف و سرما حفظ میکند. فیلم پلی اتیلن یا نایلون مخصوص یکی از مواد متداول برای پوشش گلخانه است که به صورت ورقهایی با ضخامتهای مختلف در بازار عرضه میشود. این فیلم دارای ویژگیهایی همچون انعطافپذیری، دوام، شفافیت و مقاومت در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) است.
با استفاده از فیلم پلی اتیلن، میتوانید نور خورشید را به درستی پخش کنید و برای گیاهان شرایط روشنایی مطلوب را فراهم کنید. همچنین، این فیلم مقاوم در برابر کشش است و در برابر عوامل محیطی، مانند باد و باران، مقاومت بالایی دارد. نصب فیلم پلی اتیلن نیز با استفاده از ابزارهای ساده و به کمک مهارت ساختاری متوسط، امکانپذیر است.
در نهایت، لازم به ذکر است که نوع و ضخامت فیلم پلی اتیلن بستگی به نوع گلخانه و شرایط محیطی دارد. به طور کلی، فیلمهای پلی اتیلن با ضخامت بالاتر بهترین محافظت را در برابر عوامل محیطی فراهم میکنند.
۲. پانل ها از جنس پلی کربنات
پلی کربنات یکی از محبوبترین پوششهای گلخانه ای است که از جنس پلاستیکی ساخته شده و در ضخامت های مختلفی مانند 4 میلیمتر و 6 میلیمتر و 8 میلیمتر در دسترس است. این پوشش دارای خصوصیات منحصر به فردی است که آن را از دیگر پوششهای گلخانه ای متمایز میکند.
پلی کربنات در مقایسه با فیلم پلی اتیلن، سختی و مقاومت بیشتری دارد و در برابر شکستگی، ضربه و حرارت مقاومت بیشتری دارد. همچنین، پلی کربنات به صورت نیمه شفاف است و امکان نفوذ نور بهتری را به گلخانه میدهد که باعث رشد بهتر گیاهان میشود.
ضخامت دیوارههای دو قلو مسطح در پلی کربنات، باعث بهبود عایق حرارتی شده و باعث کاهش هزینههای انرژی برای تهویه مناسب گلخانه میشود. همچنین، پلی کربنات از جیبهای هوا بین دو دیواره برای بهبود عایق حرارتی استفاده میکند که باعث کاهش تلفات حرارتی و افزایش کارایی انرژی میشود.
پلی کربنات با ویژگی های مذکور، محبوبیت زیادی در بین گلخانه داران پیدا کرده است. همچنین، این پوشش نسبتاً سبک وزن است و به راحتی قابل برش و نصب است. با این حال، هزینه پلی کربنات بالاتر از فیلم پلی اتیلن است اما در عوض، عمر مفید بیشتری دارد و در طولانی مدت، سودآوری بهتری را برای گلخانه داران ایجاد میکند.
۳. دیگر پوشش های گلخانه
علاوه بر پوششهای گلخانهای پلیاتیلن و پلیکربنات، پوششهای شیشهای، پلیوینیل فلوراید، پلیوینیل کلراید و فایبرگلاس نیز وجود دارند. اما این پوششها به دلیل قیمت بالا، وزن زیاد، سختی بیش از حد یا مشکلات دیگر مانند ضریب تبادل حرارت پایینتر، کمتر استفاده میشوند.
برای مثال، پوشش شیشهای گلخانه همچنان در برخی از کشورها مورد استفاده است، اما به دلیل قیمت بالا، سنگین بودن، شکستن آسان در صورت ضربه و همچنین تاثیرات زیستمحیطی نامطلوب برای جمعآوری و بازیافت، مورد توجه کمتری قرار میگیرد. برخی از این موارد در ادامه بیان شده اند.
- پوشش شیشه ای گلخانه
- پلی وینیل فلوراید(PVF)
- (pvc) پلی وینیل کلراید
- (FRP) فایبرگلاس
۴. وسایل گرمایشی گلخانه
گرمایش گلخانه یکی از عوامل مهم در تأمین شرایط مطلوب برای رشد گیاهان است. برای این منظور، بخاریهای گلخانه ای برای تأمین گرمای لازم برای گیاهان استفاده میشوند. بخاریهای گلخانه ای میتوانند با استفاده از گازهای مختلفی مانند گاز طبیعی، پروپان، نفت، یا برق بخاری کار کنند. با توجه به ابعاد گلخانه و نیاز گرمایی گیاهان، انتخاب نوع مناسب بخاری و نوع سوخت مورد نیاز برای آن بسیار مهم است. همچنین باید توجه داشت که بخاری های گلخانه ای نباید باعث ایجاد هرگونه آلودگی هوا در محیط گلخانه شوند.
۵. فن های تهویه هوا
فن تهویه هوا یک وسیله مهم در گلخانه ها است که برای تهویه هوا و جابجایی هوای راکد در گلخانه استفاده می شود. این فن ها با ایجاد جریان هوای تازه، به محیط گلخانه انتقال هوای خنک تر و تمیزتری را فراهم می کنند که در نتیجه به رشد و توسعه بهتر گیاهان کمک می کند. همچنین، با افزایش تهویه هوا، رطوبت را نیز کاهش می دهد و از رشد باکتری ها و قارچ های مخرب جلوگیری می کند.
در واقع، فن و تهویه هوا با ایجاد جریان هوای تازه در گلخانه، به عنوان یک سیستم تهویه مکانیکی کار می کند و با کنترل دما و رطوبت، به حفظ محیطی مناسب برای رشد و توسعه بهتر گیاهان کمک می کند. به همین دلیل، انتخاب فن تهویه هوا مناسب و تنظیم صحیح آن، از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با دقت و از توصیه های متخصصان پیروی شود.
۶. منافذ تهویه و هوا
در گلخانه، منافذ و دریچههای خروجی برای تهویه هوا بسیار مهم هستند، زیرا کمک میکنند تا هوای گرم و رطوبتی که به دلیل رشد گیاهان تولید میشود، از گلخانه خارج شود و به جای آن هوای تازه و خنکی وارد شود. کرکرههای گلخانهای، دریچهها و درب بازکنهای اتوماتیک میتوانند این کار را انجام دهند.
باز و بسته شدن این منافذ باعث تداخلی میان هوای داخل گلخانه و هوای خارجی شده و میتواند منجر به گردش هوای تازه و بهبود تهویه درون گلخانه شود. درب بازکن اتوماتیک از انرژی خورشیدی استفاده میکند و با توجه به دمای هوا، خودکارانه باز و بسته میشود. به همین دلیل، توسط باغبانان مورد علاقه قرار میگیرد و باعث صرفه جویی در زمان و هزینه میشود.
۷. تامین روشنایی
روشنایی تکمیلی گلخانه به معنای استفاده از چراغ ها و لامپ ها در داخل گلخانه است تا نور بیشتری به گیاهان برسد. این نور میتواند از نوع نورهای مصنوعی باشد که از لامپ های خاصی تولید میشود و به گیاهان نور بیشتری را برای رشد و توسعه بدهد.
با استفاده از روشنایی تکمیلی گلخانه، میتوان از رشد سریعتر، بلوغ سریعتر و بهبود عملکرد گیاهان بهره برد. همچنین، چراغهای گلخانهای به طور خاص برای استفاده در شرایط رطوبت بالا و محیط های گلخانه ای تجاری طراحی شده اند و برای سالها قابلیت اطمینان و عملکرد خوبی را ارائه می دهند. به طور کلی، روشنایی تکمیلی گلخانه می تواند به عنوان یک سرمایهگذاری سودآور در تولید گلخانهای مورد استفاده قرار گیرد.
۸. موارد مورد نیاز گلدان ها
در بخش قبلی اشاره شد که برای کشت بذر و نهال، مجموعهای از تجهیزات اولیه و مورد نیاز وجود دارد که شامل تشک های گرم کننده نهال، ایستگاه های جوانه زنی گرم، کابل های گرم کننده سریع خاک، تشک های انتشار مجدد گرما، تکیه گاه های گیاهی مانند قفس های گوجه فرنگی، قابلمه، سینی و ظرف حمل بذر و نهال میباشد.
به عنوان مثال، برای کشت گوجه فرنگی ممکن است نیاز به تکیه گاههای گوجه فرنگی، سینی و قابلمه داشته باشید، اما اگر نوع کشت شما برای مثال سبزیجات باشد، نیازی به تکیه گاههای گوجه فرنگی نخواهید داشت.
بنابراین، تعیین نیازمندیهای لازم برای کشت بذر و نهال، بستگی به نوع کشت و شرایط محیطی دارد. بهتر است برای هر نوع کشت، مطالعه کافی انجام داده و نیازمندیهای خود را بر اساس این مطالعات تعیین کنید.
۹. وسایل آبیاری
آبیاری گلخانه ای یکی از روشهای مؤثر و صرفهجویی در مصرف آب برای آبیاری گیاهان، گلها و سبزیجات است. در این روش، آب به صورت قطرهای، مهپاشی، آبپاشی یا با استفاده از وسایل آبیاری دستی به گیاهان رسانده میشود. آبیاری قطرهای به عنوان یکی از مؤثرترین روشهای آبیاری، باعث کاهش مصرف آب تا 70٪ نسبت به آبیاری سیلاب میشود و همچنین میتواند عملکرد محصول را به دو برابر بیشتر از روشهای سنتی افزایش دهد.
برای آبیاری در گلخانهها و تونلها، مجموعهای از تجهیزات آبیاری از جمله شلنگ باغ، اتصالات شیلنگ، شیلنگهای مختلف و رایزرهای سفت و محکم در اندازهها و سایزهای مختلف در دسترس است که میتوانند به کاهش پاشش آب و اطمینان از خیس شدن خاک و انتشار مواد مغذی کمک کنند.
همچنین، استفاده از تشک مویرگی که از پلی پروپیلن سوراخ دار سوزنی، پارچه فیلتر غیر بافته شده ساخته شده است، به عنوان یکی از ابزارهای اقتصادی و کارآمد برای آبیاری باغها میتواند به شما اطمینان بدهد که گیاهان و نهالهای شما همیشه به مقدار کافی به سیستم ریشهآنها آب میرسانند.
درب های گلخانه ای می توانند از جنس مختلفی باشند، از جمله درب های آویزان که از بالای گلخانه آویزان شده و با کشیدن به طرف خود باز می شوند، درب های کشویی یک نفره که به طرف یکی از دیوارهای گلخانه نصب شده و با کشیدن آن باز می شود و درب های دوتایی که دو قسمت دارند و با گردش درونی یا بیرونی باز و بسته می شوند. انتخاب نوع درب به عواملی مانند اندازه گلخانه، فضای قابل دسترسی برای نصب، نیاز به تهویه و امنیت و دسترسی به داخل گلخانه بستگی دارد.
با توجه به اینکه دمای داخل گلخانه برای رشد بهینه گیاهان بسیار مهم است، لازم است که در هنگام نصب درب های گلخانه، از مهر و موم درب استفاده شود تا حفظ دمای مناسب داخل گلخانه تضمین شود. همچنین نوارهای هوا نیز می توانند به عنوان یک جزء از سیستم تهویه گلخانه استفاده شوند و درب ها را از نفوذ هوا، گرد و غبار و حشرات محافظت کنند. در کل، انتخاب درب و تجهیزات مربوط به آن باید با توجه به نیازهای خاص هر گلخانه و شرایط محیطی آن انجام شود.