بسته بندی محصولات در صنعت به روش های مختلفی صورت می گیرد که همه آن ها با دستگاه های اتوماتیک انجام می شوند. انواع بسته بندی بر اساس موادی که برای بسته بندی استفاده می شوند تقسیم بندی می گردند. مهمترین موادی که برای پک کردن محصولات استفاده می شوند عبارتند از شیشه، پلاستیک و کاغذ.

در گذشته های دور که انسان ها برای پیدا کردن غذا از محلی به محل دیگری می رفتند و هنور چیزی به نام تولید و صادرات و مبادله کالا وجود نداشت بسته بندی محصولات شکل گرفته بود، چرا که انسان ها به محلی برای جمع آوری غذا می رفتند و غذا ها را باید طوری بسته بندی می کردند که بتوان آن ها را به محل زندگی منتقل کرد و آن ها را ذخیره نمود. اولین ابزارها برای بستن محصول برگ ها یا پوست حیوانات و… بودند،  اما رفته رفته پس از انقلاب صنعتی و تولید کنندگی انبوه انسان ها ، صنعت بسته بندی شکل دیگری به خود گرفت. کالاهای متنوعی که تولید میشد و رقابت بزرگی که در بین تولید کنندگان مختلف شکل گرفته بود باعث میشد در بسته بندی محصولات که سهم بزرگی در جذب مشتری دارد تنوع و رشد زیادی صورت بگیرد به گونه ای که امروزه صنعت بسته بندی بسیار بزرگ شود و سهم زیادی از تمرکز و سرمایه شرکت ها را به خود اختصاص دهد. هنوز هم نوع و کیفیت بسته بندی یکی از اولین مواردی است که توجه مشتری ها را جلب می کند. طراحی و پکینگ محصولات یکی از اصلی ترین قسمت های تولید محصول است و امری حیاتی برای تولید و فروش و جذابیت محصول و همچنین پرستیژ کاری شرکت محسوب می شود.

انواع مواد اولیه برای بسته بندی

پس از تولید کاغذ رفته رفته بسته بندی با کاغذ و مقوا و مشتقات آن ها شکل گرفت و بسته های گروه کاغذ هنوز هم ادامه دارد و در انواع بسیار متنوعی تولید و استفاده می شود. استفاده از قوطی فلزی برای پک کردن محصول نیز در زمان ناپلئون رایج شد و تاکنون نیز از این نوع بسته ها استفاده می شود که البته به اندازه زیادی هم رشد کرده است.

بسته بندی با شیشه نیز در اواخر قرن نوزده شکل گرفت و محصولاتی مانند آب معدنی، آبجو، ترشی و.. در ظرف های شیشه ای بسته بندی می شدند. البته این صنعت در خلال جنگ جهانی رشد بسیار زیادی داشت و روش های جدیدی برای تولید بطری و ظرف شیشه ای و پر کردن آن ها شکل گرفت.

رفته رفته بسته بندی با مواد پلاستیکی شکل گرفت، و پلی اتیلن، پلی استایرن، نایلون و… به صنعت بزرگ بسته بندی اضافه شدند. که در ادامه به بررسی جزییات بیشتری از روش های پک کردن می پردازیم.

انواع بسته بندی بر اساس کاربرد بسته

در ابتدا باید گفت فرایند پک کردن محصو دارای سه مرحله یا سه طبقه است. که هر کدام از آن ها کاربرد و هدف خاص خود را دارند. در ابتدا محصول بدون هیچ واسطه ای در یک پک قرار می گیرد که آن را بسته بندی مصرفی یا اولیه می گویند. این بسته معمولا برای نگهداری محصول و همچنین حفظ آن از آلودگی می باشد.

 پس از آن بسته دیگری برای محصول ساخته می شود که معمولا در حین خریداری وجود دارد و برای استفاده از محصول آن را باز می کنیم. این بسته ها دارای اطلاعات کامل نوشته شده یا حک شده محصول هستند و برای شناسایی محصول کاربرد دارند. و در مرحله آخر فرایند پکینگ، محصولات را در بسته های ثالثیه دسته بندی می کنند. این مرحله برای آن انجام می شود که محصول را نگهداری و طبقه بندی کنند یا حمل و نقل آن را آسان نمایند.

انواع روش های بسته بندی

انواع بسته بندی را می توان بر اساس مواد اولیه ای که برای بسته ها استفاده می شود و همچنین، بر اساس روش و ابزار های  بسته بندی و بر اساس کالایی که بسته بندی می شود تقسیم بندی نمود.

مثلا برای مواد غذایی بسته بندی های مخصوصی وجود دارد یا برای مواد شیمیایی و … اما درست ترین و کامل ترین معرفی برای انواع بسته بندی این است که بر اساس جنس موادی که بسته ها با آن ساخته می شوند باشد چرا که در هر صورت همه بسته بندی ها با دستگاه های تمام اتوماتیک و نیمه اتوماتیک صورت می گیرند و نوع دستگاه و جزییات آن تنها شکل بسته ها و فرآیند بسته بندی را انجام می دهد اما نوع بسته ها بهتر است بر اساس مواد اولیه آن ها و روش کلی تعیین شود نه  حتی نوع محصولی که پک میشود، زیرا اشتراکات زیادی در بین بسته بندی های کالاهای مختلف وجود دارد.

بسته های شیشه ای

شیشه ها به علت اینکه هیچ گونه واکنش شیمیایی با محصولی که آن را در بر گرفته اند نمی دهند و خنثی هستند برای بسته بندی بسیار به کار برده می شوند. محصولی که در شیشه ها نگهداری میشود به علت آن که قابل مشاهده است به مشتری برای انتخاب محصول کمک می کند و همچنین بو یا طعم آن تغییر نمی کند و از آلودگی ها به طور کامل حفظ می شود. شیشه ها در اشکال و فرم های مختلف و زیبایی برای بسته بندی ساخته می شوند. معایب آن هم می تواند این باشد که این بسته ها هزینه بیشتری هم برای تولید کننده و هم خریدار دارند و به ضربه و حرارت حساس هستند و امکان آسیب دیدگی آن ها وجود دارد.

بسته های فلزی

این بسته ها از انواعی فلز مانند آلومینیوم، آهن، قلع، روی و.. ساخته می شوند و در برابر ضربه، حرارت، آلودگی، رطوبت، هوا و… مقاومت بالایی دارند و احتمال خراب شدن محصول در آن بسیار پایین است. اما اگر قوطی ها و بسته های فلزی دچار خوردگی شوند خواص و ویتامین های محصول ازبین می رود.

بسته های پلاستیکی

پلاستیک ها موادی هستند پلیمری، با زنجیره طولانی، و به دو دسته کلی تقسیم می شوند: ترموپلاست ها و ترموست ها.

بسته هایی مانند بسته روغن ها و نوشابه ها و شامپو ها و… از نوع ترموپلاست هستند. این بسته ها با گرما و حرارت شکل داده می شوند.

ترموست ها مقاوم تر و با کیفیت تر هستند، زیرا پس از آن که با حرارت شکل دهی شدند و فرم گرفتند دیگر تحت تاثیر گرما تغییر شکل نمی دهند، مگر گرمایی آنقدر زیاد که آن ها را بسوزاند. ترموست ها بی بو هستند و در برابر اکسیداسیون مقاوم اند و برای بسته بندی داروها و مواد بهداشتی کاربرد دارند.

کاغذ و مقوا نیز دسته ای دیگر از متریال بسته بندی را تشکیل می دهند، همچنین نایلون ها مانند نایلون شیرینگ نیز به وفور برای بسته بندی ثالثیه که در مرحله آخر صورت می گیرد استفاده می شود.