پلاستیک یکی از مهمترین مواد اولیه در صنعت ساختمان سازی است که به دلیل خصوصیات و ویژگی‌های فراوان آن، در انواع سازه‌ها و مصالح ساختمانی به کار می‌رود. پلاستیک به صورت پلیمرهای مختلفی و با خواص متفاوت، تولید می‌شود. این خواص شامل مقاومت در برابر خوردگی، سختی، انعطاف پذیری، چسبندگی،و مقاومت در برابر حرارت و رطوبت و دیگر ویژگی‌ها می‌شود. این خواص پلاستیک را برای کاربردهای مختلف در صنعت ساختمانی مناسب می‌سازد.

آشنایی با ساختار پلاستیک

پلاستیک‌ها در واقع مجموعه‌ای از مواد پلیمری هستند که به صورت محلول در ماده‌ای به نام مونومر در دسترس هستند. پلیمرها شامل زنجیره‌های طولانی از مولکول‌های مشابه هستند که با هم به صورت شبکه‌ای پیوند می‌خورند. این شبکه‌ها از پلیمرها، که به صورت طولانی و زنجیره‌ای هستند، تشکیل شده‌اند و به‌عنوان یک واحد کلی به نام پلیمر شناخته می‌شوند.

مواد پلاستیکی معمولاً از گاز هیدروکربنی تولید می‌شوند که در کنش با فرآیندی به نام پلیمریزاسیون به مولکول‌های پلیمری تبدیل می‌شوند. در این فرآیند، مونومرها به‌صورت طولانی به هم پیوند می‌خورند و به شکل پلاستیک به وجود می‌آیند. این فرآیند به‌صورت صنعتی انجام می‌شود و به‌دلیل هزینه تولید کمتر و ویژگی‌های خاصی که دارند، مواد پلاستیکی به جای مواد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ویژگی‌های پلاستیک شامل سبکی، استحکام، پایداری حرارتی، عایق الکتریکی، شفافیت، انعطاف‌پذیری، نفوذپذیری گاز و رطوبت، قابلیت بازیافت و بازیابی، و کم هزینه بودن هستند. این ویژگی‌ها باعث شده است که پلاستیک‌ها در بسیاری از صنایع مانند خودروسازی، الکترونیک، صنایع بسته‌بندی، پوشاک، صنایع ساختمانی و غیره… مورد استفاده قرار گیرند.

دلایل استفاده از نایلون در صنعت ساختمان سازی

داشتن ویژگی‌هایی مانند سبکی، مقاومت در برابر خوردگی، انعطاف‌پذیری، عایق حرارتی و صوتی، قابلیت پذیرش رنگ و طرح، قابلیت بازیافت و قابلیت تولید به صورت انبوه و اقتصادی صورت می‌گیرد. همچنین استفاده از پلاستیک در صنعت ساخت و ساز می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای منجر شود. از جمله موارد استفاده از پلاستیک در صنعت ساخت و ساز می‌توان به تولید لوله‌های پلیمری، پوشش‌های حفاظتی، کف‌پوش‌ها، پنجره‌ها، درب‌ها و سقف‌های پلی کربناتی اشاره کرد.

1. مقاومت و دوام نسبتا بالا

مواد پلاستیکی با داشتن مقاومت و دوام بالا در برابر شرایط مختلف محیطی، از جمله نور خورشید، باران، رطوبت، اکسیژن و غیره…، به عنوان یک جایگزین مناسب برای متریال‌های فلزی و شیشه‌ای در ساختمان‌ها به کار می‌روند. به عنوان مثال، در بعضی موارد، از پلاستیک‌های مقاوم در برابر حرارت برای ساخت و نصب پنجره‌ها استفاده می‌شود. در واقع، پلاستیک‌ها از دوام و مقاومت بالاتری نسبت به شیشه و فلز برخوردار هستند و از آسیب‌های ناشی از ضربه، خراشیدگی و زنگ زدگی کمتری رنج می‌برند.

از دیگر کاربردهای پلاستیک در صنعت ساختمان سازی می‌توان به ساخت لوله‌های پلاستیکی برای سیستم‌های تهویه مطبوع، برق، آب و فاضلاب اشاره کرد. لوله‌های پلاستیکی به دلیل خواص مانند مقاومت در برابر زنگ زدگی و رطوبت، سبکی و ضعیف بودن و نداشتن  اثر زیان‌آوری روی سطح دیوارها، بسیار مناسب برای استفاده در این سیستم‌ها هستند.

2. صرفه جویی در هزینه ها

در صنعت ساختمان سازی، تولید و عرضه مواد اولیه با هزینه کم و قابل قبول بسیار مهم است. به دلیل استفاده از مواد پلاستیکی از منابعی مانند نفت و گاز به‌عنوان مواد اولیه، هزینه تولید و ساخت این نوع مواد به‌صرفه‌تر و اقتصادی‌تر است. همچنین، پلاستیک‌ها نسبت به متریال‌های دیگر دارای هزینه نگهداری و تعمیر کمتری هستند و بنابراین مقرون به صرفه‌تر هستند. به همین دلیل، پلاستیک‌ها به‌عنوان یکی از مواد اولیه مورد استفاده در صنعت ساختمان سازی محسوب می‌شوند.

3. بازیافت ساده

یکی از ویژگی‌های مثبت مواد پلاستیکی در صنعت ساخت و ساز، قابلیت بازیافت آن‌ها است که موجب کاهش هدر رفت مواد و کاهش هزینه‌های تولید می‌شود. به علاوه، پس از استفاده از مواد پلاستیکی در ساختمان‌ها، آن‌ها می‌توانند با بازیافت مجدد در فرآیندهای تولید و استفاده دیگر مورد استفاده قرار گیرند و به این ترتیب میزان زباله‌های تولیدی کاهش می‌یابد. از طرفی، این ویژگی مواد پلاستیکی می‌تواند در محیط زیست نیز مفید باشد، زیرا کاهش تولید زباله‌های پلاستیکی و همچنین تولید محصولات بازیافتی، منجر به کاهش آلودگی هوا، آب و خاک می‌شود.

کاربرد پلاستیک در ساختمان سازی

مواد پلاستیکی به دلیل ویژگی‌های ساختاری اش، از جمله دوام و مقاومت بالا در شرایط مختلف، قابلیت نصب آسان، مقرون به صرفه بودن و قابلیت بازیافت، در صنعت ساختمان سازی کاربرد گسترده‌تری نسبت به سایر متریال‌ها دارند.

1. کانال کشی و لوله کشی

لوله‌های پلاستیکی، به دلیل داشتن خاصیت نارسایی الکتریکی، برای کاربردهایی که نیاز به عدم انتقال جریان الکتریکی دارند، بسیار مناسب هستند. این خاصیت به دلیل وجود اتصالات الکتریکی ناکافی یا خراب در لوله‌های فلزی، می‌تواند خطر ایجاد کند.

به عنوان مثال، در صورت نصب لوله‌های فلزی برای انتقال آب در مناطقی که به سرعت یخ می‌زنند، احتمال تشکیل یخ درون لوله و ایجاد جریان الکتریکی در لوله‌ها و انتشار آن به سیستم آب شهری وجود دارد. این موضوع می‌تواند باعث صدمه به سیستم آب شهری، تجهیزات الکتریکی و حتی ایجاد خطر برای افراد شود.

لوله‌های پلاستیکی، به دلیل نداشتن خاصیت هدایت الکتریکی، این خطرات را ندارند و می‌توانند به راحتی در مناطق سرد استفاده شوند. همچنین، این لوله‌ها به دلیل عدم نشان دادن واکنش به جریان الکتریکی، در صنایع الکترونیک و الکتریکی نیز کاربرد دارند.

در کل، خاصیت نارسایی الکتریکی و عدم نشان دادن واکنش به جریان الکتریکی، از ویژگی‌های بسیار مهم و مفید لوله‌های پلاستیکی است که باعث شده است در بسیاری از کاربردهای ساختمانی و صنعتی مورد استفاده قرار گیرند.

2. پروفیل و روکش

روکش و پروفیل‌های پلاستیکی در صنعت ساختمان‌سازی برای ساخت انواع درب، پنجره و پیچ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله مواد پلاستیکی که در ساخت پنجره‌ها استفاده می‌شوند، می‌توان به پلی‌کربنات اشاره کرد. پلی‌کربنات یکی از مواد پلاستیکی است که بسیار شفاف، مقاوم و سبک بوده و در برابر شکستگی مقاومت بیشتری نسبت به فلز دارد. همچنین، پلی‌کربنات دارای خاصیت عایق حرارتی بالا بوده و می‌تواند در دماهای بالا به خوبی عمل کند.

برای ساخت قاب پنجره نیز از مواد پلاستیکی مانند وینیل و فایبرگلاس استفاده می‌شود. وینیل ماده‌ای است که باعث افزایش مقاومت به فشار و خمش پروفیل می‌شود. همچنین، وینیل دارای خاصیت مقاومت در برابر اثرات نور و تغییر رنگ است. فایبرگلاس نیز از مواد پلاستیکی است که برای ساخت پنجره‌ها و درب‌ها استفاده می‌شود و دارای مقاومت بسیار بالا در برابر شکستگی و خمش است.

استفاده از روکش و پروفیل‌های پلاستیکی در ساختمان‌ها، باعث کاهش هزینه‌های ساخت و نگهداری و همچنین افزایش استحکام و طول عمر محصولات می‌شود.

3. ساخت درب ساختمان

درب‌های ساختمانی با استفاده از فوم پلی‌یورتان سخت (Polyurethane Foam) ساخته می‌شوند. فوم پلی‌یورتان سخت یک جنس پلیمری است که در فرایند شیمیایی از ترکیب دو ماده اصلی یعنی پلی‌آیزوسیانات (Polyisocyanate) و پلی‌الکل‌ها (Polyols) به دست می‌آید. این فوم دارای ساختاری ساندویچی است که به وسیله دو پوسته بیرونی از جنس پلاستیک مستحکم فشرده شده است.

این نوع درب‌ها با توجه به ساختار ساندویچی و جنس پلی‌یورتان سخت درون آن‌ها، دارای مقاومت بالایی در برابر ضربه و تغییر شکل هستند. همچنین، پوشش پلاستیکی مستحکم بیرونی آن‌ها مانع از نفوذ رطوبت و گرد و غبار به داخل درب می‌شود و سبب افزایش دوام و ماندگاری آن‌ها می‌شود.

استفاده از درب‌های ساندویچی فوم پلی‌یورتان سخت در ساختمان‌ها باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی و پول شود، زیرا این نوع درب‌ها به دلیل داشتن ساختاری ساندویچی، خاصیت عایق حرارتی بسیار خوبی دارند. همچنین، نصب این نوع درب‌ها بسیار آسان است و در هنگام باز و بسته کردن، صدای بلند و ناشی از برخورد درب با برجستگی‌های سطح کم می‌شود.

4. بکارگیری در کف سازی

استفاده از مواد پلاستیکی در کف‌سازی، از جمله روش‌های متداول در صنعت ساختمان سازی است که به دلیل ویژگی‌های بسیار مناسب خود، به تدریج جایگزین روش‌های سنتی مانند سرامیک، سنگ و غیره… شده است.

مواد پلاستیکی مانند PVC و پلی اتلین برای ساخت کف‌پوش‌های ساختمان‌ها به کار می‌روند. کف‌پوش‌های پلاستیکی ساخته شده از این مواد، عموماً در ساختمان‌های تجاری، اداری، صنعتی و حتی مسکونی استفاده می‌شوند.

مزایای استفاده از این نوع کف‌پوش‌ها شامل موارد زیر می‌شود :

• مقاومت بالا در برابر خراشیدگی، ساییدگی و سایر آسیب‌های ممکن در کف.
• عدم جذب آب و مقاومت در برابر رطوبت و آب.
• عایق صوتی بودن کف‌پوش‌های پلاستیکی، که می‌تواند به کاهش صداهای بیرون از محیط و افزایش راحتی کاربران کمک کند.
• نصب و نگهداری آسان، که باعث کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات می‌شود.
• سهولت در شستشو و تمیزکردن کف‌پوش‌ها، که به دلیل عدم جذب آب و سطوح صاف و بدون شکستگی، تمیز کردن آن‌ها بسیار ساده است.

با توجه به مزایای بالای کف‌پوش‌های پلاستیکی، استفاده از این نوع مواد در صنعت ساختمان سازی به عنوان یک جایگزین مناسب برای روش‌های سنتی، به دلیل کارایی و کاربردی بودنشان، بسیار مورد توجه واقع شده است.

5. بکارگیری در کابل ها و سیم کشی

در ساختمان‌ها، سیم کشی و کابل‌ها برای انتقال جریان برق و ارتباطات مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای جلوگیری از خطرات احتمالی مانند برق‌گرفتگی و حریق، عایق‌بندی صحیح و قوی برای سیم کشی و کابل‌ها بسیار حائز اهمیت است. از این رو، مواد پلاستیکی با خواص عایق الکتریکی بالا به عنوان مواد روکش و عایق‌بندی برای سیم کشی و کابل‌های برقی استفاده می‌شوند.

ترموپلاستیک‌ها و ترموست‌ها با خواص عایقی و مقاومتی بسیار بالا، بهترین گزینه برای عایق‌بندی سیم کشی و کابل‌های برقی هستند. انواع مواد پلاستیکی مانند پلی اتیلن، پلی پروپیلن، و پلی اتیلن شبکه‌ای شده PEX با چگالی کم، همچنین به عنوان مواد روکش و عایق‌بندی در ساخت سیم کشی و کابل‌های برقی استفاده می‌شوند. این نوع مواد علاوه بر عایقی بودن، سبک و مقاوم در برابر خوردگی و سایش هستند.

6. تهیه پلاستیک شناژ

در صنعت ساختمان، از پلاستیک به عنوان ماده‌ای مفید برای ساخت نایلون شناژ یا نایلون مخصوص بتن ریزی استفاده می‌شود. این نایلون‌ها با استفاده از مواد پلاستیکی تولید می‌شوند و در بتن‌ریزی به منظور جلوگیری از ورود ریزگردها و ذرات خاک به داخل فنداسیون و ورق‌های فلزی استفاده می‌شوند. با استفاده از این نایلون‌ها، می‌توان از نفوذ آب و سایر ذرات مضر به داخل سازه جلوگیری کرد و بدین ترتیب، عمر مفید سازه را افزایش داد. به طور کلی، استفاده از پلاستیک در صنعت ساختمان سبب افزایش کیفیت و عمر مفید سازه‌ها می‌شود.

    7. عایق کاری گرمایی ساختمان

استفاده از مواد پلاستیکی به خصوص اسپری پلی اورتان، در عایق کاری گرمایی ساختمان به دلیل وزن کم، مقاومت شیمیایی و مقاومت بالا در برابر آتش‌سوزی و احتراق، بسیار مفید است. فوم پلی اورتان به عنوان یک عایق حرارتی کاربرد دارد و می‌تواند در بخش‌های مختلف ساختمان از جمله جداره‌ها، دیوارها و کفپوش‌ها مورد استفاده قرار گیرد. با استفاده از این ماده، می‌توان گرمای ساختمان را در فصول سرد به داخل حفظ کرد و از افت انرژی در ساختمان جلوگیری کرد.

 همچنین، استفاده از مواد پلاستیکی در ساخت سایر محصولات ساختمانی نیز امکان‌پذیر است. با این حال، باید توجه داشت که کیفیت نهایی محصولات ساختمانی تحت تاثیر قرار گرفته و بسته به چگونگی ساخت مواد پلاستیکی و میزان استفاده از مواد اولیه، ممکن است تفاوت‌های قابل توجهی در کیفیت نهایی محصولات به وجود آید.

سخن نهایی

علاوه بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی این مواد، به دلیل کارایی و قابلیت استفاده در شرایط مختلف و همچنین سبکی و قابل حمل بودن آنها، از اهمیت بالایی برخوردار است.

تولید محصولات پلاستیکی با کیفیت بالا و استفاده از مواد اولیه با کیفیت نیز می‌تواند در بهبود کیفیت نهایی و طول عمر محصولات ساختمانی تاثیرگذار باشد. شرکت تولیدی حباب پلاستیک با تجربه و تکنولوژی پیشرفته خود، محصولاتی با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای بین‌المللی را تولید می‌کند که در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

با توجه به افزایش روزافزون نیازهای ساختمان سازی در کشور، استفاده از مواد پلاستیکی در ساخت و ساز به عنوان یک راه حل بهینه و مقرون به صرفه به نظر می‌رسد.